makakenvirus; vandaag in het Noord Hollands Dagblad

Toch weer een beetje hoop;

Met een makakenvirus verwoestende ziektes te lijf

Een uitgekleed makakenvirus dat langs het afweersysteem glipt.
Dat is kort gezegd waarmee het Leidse biotechbedrijf Amarna
Therapeutics de oplossing in handen denkt te hebben tegen,
uiteindelijk, Ólle auto-immuunziekten. Het eerste doelwit: het
verwoestende ALS, waaraan patiënten binnen een paar jaar
overlijden.

Direct een waarschuwing vooraf: het gaat niet om een of ander
wondermiddel. Daar zijn Amarna-directeuren Ben van Leent en
Peter de Haan duidelijk over. Maar hun vinding is wel, daarvan zijn
ze overtuigd, een revolutie bij de behandeling van
auto-immuunziektes ziektes waarbij het afweersysteem (delen
van) het eigen lichaam afbreekt. “Als je er een mee kunt oplossen,
kun je ze er allemaal mee oplossen. Dat kunnen we met droge ogen
zeggen”, zegt Van Leent. “Het is het gereedschap voor wat zo
langzamerhand een van de grootste problemen van de wereld is”,
vult De Haan aan. “Heel veel grote ziektes zijn eigenlijk
auto-immuunziektes, zoals aderverkalking, suikerziekte en
alzheimer.”

En de allereerste ziekte die ermee tot staan gebracht wordt, is
als het aan Amarna ligt de ziekte ALS. Een ziekte die volgens Van
Leent eigenlijk onterecht gezien wordt als 'weesziekte', een term
die gebruikt wordt voor zeldzame ziektes met weinig patiënten.
“Maar bij ALS is dat zo omdat mensen er zo snel aan doodgaan.”

Amarna is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met het
Rotterdamse Treeway. “Dat is een bedrijf dat gesticht is door
ALS-patiënten. Zij vonden dat er niets gebeurde en zeiden: dan
doen we het zelf wel”, zegt De Haan. “Zij gingen op zoek en zo
kwamen we elkaar tegen. Zij hebben de toegang tot de patiënten
en de data. Zij gaan ons helpen om de behandeling zo snel
mogelijk in patiënten te krijgen.”

Racesnelheid

De eerste proeven op patiënten zijn, als alles volgens plan
verloopt, binnen drie jaar. Binnen de farmaceutische industrie
is dat racesnelheid. “Maar voor zulke dodelijke weesziektes,
waarvoor geen enkel medicijn is, zijn er uitzonderingen en kun
je vervoegd met proeven op mensen beginnen”, aldus De Haan.

De methode van Amarna is eigenlijk een afleversysteem voor
genetisch materiaal. “Wat al die andere bedrijven in de
wereld doen die zich richten op auto-immuunziektes, is het
eiwitje inspuiten, aanvullen dus, dat door het afweersysteem
wordt aangevallen”, zegt De Haan. “Dat is hap, slik, weg. Het werkt
maar even, en je moet blijven inspuiten. Wat wij doen, is het
immuunsysteem instrueren dat het dat eiwitje gewoon met rust
moet laten. We zetten de immuunreactie om in een tolerantie.
Met Treeway gaan we nu op zoek naar wat het afweersysteem bij ALS
precies aanvalt.”

Bij de makaken vond het in 2008 begonnen Amarna de middelen om het
menselijk immuunsysteem om de tuin te leiden. “Die apen hebben
een virus dat de mens zo volledig vreemd is, dat er geen
afweerreactie voor is. Als je zo'n virus dan helemaal uitkleedt,
en erin stopt wat je nodig hebt kun je het inspuiten. In de
bloedbaan worden de virusdeeltjes ingekapseld door
levercellen, dat is heel natuurlijk en de enige eigenschap die
ze houden. En dan komen ze precies op de plek waar we ze willen
hebben en gaan de cellen zelf het genezende werk doen.”

Peter de Haan en Ben van Leent van het Leidse bedrijf Amarna.