PEA Orthomoleculaire therapie

PEA
Orthomoleculaire therapie
SYNONIEMEN
Palmitoylethanolamide

[b:2p5ly7r5]BESCHRIJVING[/b:2p5ly7r5]
Palmitoylethanolamide (PEA) is een endogene stof, behorende tot de vetmoleculen. Hoewel de stof al in 1957 bekend was als
voedingscomponent met ontstekingsremmende eigenschappen, is pas in de jaren negentig het werkingsmechanisme duidelijk geworden.
De laatste decennia blijkt dat de werking veel breder is dan voorheen werd aangenomen. Vanwege de gunstige onderzoeksbevindingen
kwam het lichaamseigen stofje dan ook weer hernieuwd in de aandacht, in het bijzonder met betrekking tot pijnstilling. Diverse studies,
zowel in vitro, in vivo en klinisch, waaronder RCT’s, bewijzen dat PEA goede resultaten laat zien bij diverse aandoeningen. Zo wordt het
een belangrijke rol toegeschreven onder andere bij de behandeling van (laaggradige) chronische ontstekingsprocessen en neuropathische
en chronische pijnsyndromen, waarbij de therapeutische toepassingsmogelijkheden talrijk zijn. Bovendien blijkt PEA vanwege de
beschermende en modulerende werking op het immuunsysteem, in de preventie en behandeling van griep en verkoudheid, van grote
waarde te zijn.

[b:2p5ly7r5]WERKING[/b:2p5ly7r5]
PEA, een molecuul dat samengesteld is uit palmitinezuur en ethanolamide, wordt in de lichaamscellen gesynthetiseerd vanuit een
celbeschermend mechanisme. Hoewel deze stof ook in het planten- en dierenrijk voorkomt, is de therapeutische activiteit in het menselijk
lichaam het grootst. Zodra er schade aan cellen of weefsels ontstaat of dreigt te ontstaan, zoals ten gevolge van pijn en ontstekingen (ook
laaggradige ontstekingen, trauma en ischemie e.d.), wordt de productie van het lichaamseigen PEA vergroot om zo de zelfherstellende
capaciteit van het lichaam te ondersteunen. Daar waar de werking van conventionele analgetica en anti-inflammatoir werkzame stoffen
voornamelijk toe te schrijven is aan de inwerking op het perifere of centrale zenuwstelsel, berust de werking van PEA voornamelijk op
deactivatie van niet-neuronale cellen. Zo wordt een anti-inflammatoir en analgetisch effect gegenereerd via de Peroxisome Proliferator-
Activated Receptor alpha (PPAR-?) in de celkern, en wordt de afgifte van pro-inflammatoire mediatoren als TNF-? en interleukinen
verminderd via de modulatie van hyperactieve ontstekingscellen zoals mestcellen. In chronische situaties zijn de lichaamscellen echter
niet altijd in staat om genoeg PEA aan te maken. Dit tekort kan zich uiten als pijn geassocieerd aan verschillende pathologische
aandoeningen.

[b:2p5ly7r5]INDICATIES[/b:2p5ly7r5]
Griep en verkoudheid
Meerdere klinische studies (gerandomiseerd en dubbelblind) laten gunstige resultaten zien in de profylactische en therapeutische
behandeling van griep en verkoudheid. Tijdens een griepinfectie stijgt de concentratie pro-inflammatoire cytokines, wat van invloed is op
de ernst van de griepsymptomen. Inname van PEA in de acute fase van de infectie deed vooral symptomen als hoofdpijn, keelpijn en
koorts significant verminderen. Tevens verkortte het aantal ziektedagen. Als profylaxe vermindert PEA het risico op het krijgen van griep
en verkoudheden met 30 tot 60 procent. Vanwege de goede verdraagzaamheid en afwezigheid van bijwerkingen, biedt inname van PEA,
zowel ter profylaxe als behandeling, grote voordelen ten opzichte van het inzetten van antigriepmiddelen en vaccins. Een bijkomend en
niet onbelangrijk voordeel is, dat resistentie van de influenzavirussen tegen PEA niet wordt waargenomen.
Ontstekingen
PEA speelt als lichaamseigen stof een belangrijke rol in de pathogenese van immuungemedieerde ziekten waaronder auto-immuunziekten
en chronische ontstekingsprocessen. Het brengt de balans terug binnen het verstoorde immuunsysteem door in de cel de inflammatoire
cascade te deactiveren. Een gemene deler in verschillende inflammatoire aandoeningen is overactiviteit van TNF-?. Dit is onder meer het
geval bij reumatoïde aandoeningen (artritis, Bechterew e.d.), psoriasis, uveïtis, ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa, zich alle kenmerkend
door een periodiek actief ontstekingsbeeld. Zowel door het remmen van de activiteit van niet-neuronale cellen, maar ook door de
antagonistische werking op het overactieve TNF-?, wordt de ontstekingsactiviteit geremd. Behandeling met PEA kan mogelijk het
ziekteverloop bij deze aandoeningen dan ook gunstig beïnvloeden. Dit geldt eveneens voor andere aandoeningen waarbij de regulatie van
inflammatoire processen geassocieerd wordt met de PPAR-?-receptor. Behalve een goede effectiviteit is daarnaast de verdraagzaamheid
van exogeen PEA veel groter ten opzichte van reguliere geneesmiddelen die protocollair worden ingezet bij bovenstaande ziektebeelden.

[b:2p5ly7r5]Chronische pijn[/b:2p5ly7r5]
Men spreekt van chronische pijn wanneer deze langer dan drie maanden aanwezig is. De reguliere pijnmedicatie bestaat meestal uit
paracetamol en NSAID’s als middelen van eerste keus. Een methode om de effectiviteit van een (pijn)behandeling te beoordelen is de
NNT (Number Needed to Treat). Kort gezegd is NNT het aantal patiënten dat behandeld moet worden om één patiënt te krijgen die
gunstig reageert op de behandeling. PEA heeft een NNT van 1,5 bij chronische pijnbehandeling, waardoor de doelmatigheid ten opzichte
van reguliere pijnbehandeling in hetzelfde indicatiegebied veel hoger is. De werkzaamheid van PEA is aangetoond bij uiteenlopende
pijnsyndromen in diverse studies op duizenden patiënten. Zowel bij gebruik gelijktijdig met reguliere pijnmedicatie als in monotherapie
met PEA, wordt een significante verlaging van pijnintensiteit waargenomen. Bovendien worden bijwerkingen, een veelvuldig voorkomend
probleem bij het gebruik van pijnstillers, niet waargenomen bij suppletie met alleen PEA. In zowel het ontstaan van pijn als in het
ontstaan van bijwerkingen lijkt de overactiviteit van mestcellen en (micro)gliacellen ten grondslag te liggen. De rol van PEA in beide
processen wordt onder meer bepaald door de aanhechting aan de PPAR-?-receptor en het modulerende mechanisme op deze
immuuncellen. Een groot aantal studies toont aan dat PEA zinvol inzetbaar is op het gebied van chronische pijnbestrijding. De
therapeutische toepassingsmogelijkheden zijn dan ook talrijk. Te denken valt onder meer aan viscerale pijnen zoals onder andere
endometriose en menstruatiepijn, maar ook aandoeningen als fibromyalgie, chronische lage rugpijn en kaakpijn e.d.

[b:2p5ly7r5]Neuropathische pijn[/b:2p5ly7r5]
Hoewel neuropathische pijn onder de chronische pijnklachten valt, is de pijn vaak anders van aard, kent het andere onderliggende
oorzaken en is het veelal moeilijker behandelbaar. Paracetamol en NSAID’s zijn meestal minder effectief bij chronische pijnen, waardoor
ook vaker combinaties van geneesmiddelen worden ingezet, zoals met antidepressiva en opioïden. Therapietrouw wordt bemoeilijkt door
het frequente optreden van (soms ernstige) bijwerkingen. Verschillende klinische onderzoeken laten een gunstige werking zien van PEA
bij neuropathische pijn. Uit onder meer een RCT bij 636 patiënten met een ernstige hernia, blijkt dat inname van PEA in een dosering
van 600 mg per dag, na enkele weken een significante daling van de pijn laat zien ten opzichte van placebo. De VAS-scores (Visual
Analoque Scale) als maat voor de pijnintensiteit, waren in de groep die behandeld werd met 600 mg PEA per dag significant beter dan in
de controlegroep. Andere neuropathische pijnen, waaronder diabetische neuropathie, postherpetische neuralgie, posttraumatische
neuralgie, carpaal tunnel syndroom e.d., laten in diverse onderzoeken eveneens een significante vermindering van pijnsymptomen zien
door het suppleren van PEA. Door het tweeledige effect van de lichaamseigen stof, zowel analgetisch als anti-inflammatoir, is het inzetten
van PEA van grote waarde in het managen van pijn bij neuropathische aandoeningen.
Overige indicaties
Naast pathologische aandoeningen die gepaard gaan met chronische pijn en/of ontstekingen suggereren diverse studies ook een positief
effect bij neurodegeneratieve aandoeningen waaronder de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson.

[b:2p5ly7r5]CONTRA-INDICATIES[/b:2p5ly7r5]
Gebruik van PEA kan leiden tot verhoogde niveaus van endocannabinoïden (met name N-acyl arachidonoylethanolamide [anandamide,
AEA]). Lage anandamide-spiegels zijn gunstig en hoge zijn ongunstig voor de ontwikkeling van de blastocyst, één van de vroegste
ontwikkelingsstadia van een zich ontwikkelend zoogdier. Aangezien de blastocyst zich ontwikkelt op een moment dat een vrouw meestal
nog niet weet dat ze zwanger is, is PEA gecontraïndiceerd voor vrouwen met zwangerschapswens evenals tijdens de zwangerschap.

[b:2p5ly7r5]BIJWERKINGEN[/b:2p5ly7r5]
PEA kent nauwelijks tot geen bijwerkingen en heeft daarmee een groot voordeel ten opzichte van reguliere pijnmedicatie.

[b:2p5ly7r5]INTERACTIES[/b:2p5ly7r5]
Er zijn geen negatieve interacties met andere geneesmiddelen bekend. Wel kan de werking van reguliere pijnstillers versterkt worden bij
gelijktijdig gebruik van PEA.
[b:2p5ly7r5]
DOSERING[/b:2p5ly7r5]
De aanbevolen dagelijkse dosering bij pijn is 1200 mg/dag in 2-3 doses, waarbij na 2 maanden, bij voldoende effect, de dosering kan
worden verlaagd naar 800 mg/dag. Een optimale dosis kan per individu verschillen. Raadpleeg hiervoor een deskundige.
De aanbevolen dagelijkse dosering bij griep en verkoudheid is 1200 - 1800 mg/dag.
Onderhoudsdosering in griepseizoen: 800 mg/dag in 2 doses.
PEA is veilig te doseren tot een maximum van 100 mg/kg lichaamsgewicht/dag.
Bij kinderen vanaf 4 jaar staat de dosis in verhouding tot het lichaamsgewicht, waarbij 20 mg/kg lichaamsgewicht kan worden
aangehouden.

[b:2p5ly7r5] REFERENTIES [/b:2p5ly7r5]
Borrelli F, Romano B, Petrosino S, Pagano E, Capasso R et al. Palmitoylethanolamide, a naturally occurring lipid, is an orally
effective intestinal anti-inflammatory agent. Br J Pharmacol. 2015 Jan;172(1):142-58
1.
De Filippis D, Negro L, Vaia M, Cinelli MP, Luvone T. New insights in mast cell modulation by palmitoylethanolamide. CNS
Neurol Disord Drug Targets. 2013 Feb;1;12(1):78-83
2.
Gatti A, Lazzari M, Gianfelice V, Di Paolo A, Sabato E, Sabato AF. Palmitoylethanolamide in the treatment of chronic pain
caused by different etiopathogenesis. Pain Med. 2012 Sep;13(9):1121-30
3.
Ghafouri N, Ghafouri B, Larsson B, Stensson N, Fowler CJ, Gerdle B. Palmitoylethanolamide and stearoylethanolamide levels in
the interstitium of the trapezius muscle of women with chronic widespread pain and chronic neck-shoulder pain correlate with
pain intensity and sensitivity. Pain. 2013 Sep;154(9):1649-58
4.
Keppel Hesselink JM. New Targets in Pain, Non-Neuronal Cells, and the Role of Palmitoylethanolamide. Open Pain J.
2012;5:12-23
5.
Keppel Hesselink JM. Lichaamseigen palmitoylethanolamide: bewezen effectief en veilig bij griep en verkoudheid. TIG. 2013, nr
3, jaargang 28
6.
Keppel Hesselink JM. Primumnon nocere: Supplements as Analgesics, a Neglected Area. J Pain Relief. 11/2013; 2(3):1000e116
7.
Keppel Hesselink JM. Verloren kennis herontdekt: Voedingsstof PEA tegen griep en verkoudheid. Voedingswaarde Dec 2013
8.
Keppel Hesselink JM, de Boer T, Witkamp RF. Palmitoylethanolamide: A Natural Body-Own Anti-Inflammatory Agent, Effective
and Safe against Influenza and Common Cold. Int J Inflam. 2013;2013:151028
9.
Keppel Hesselink JM, Hekker TA. Therapeutic utility of palmitoylethanolamide in the treatment of neuropathic pain associated
with various pathological conditions: a case series. J Pain Res. 2012;5:437-42
10.
Mattace Raso G, Russo R, Calignano A, Meli R. Palmitoylethanolamide in CNS health and disease. Pharmacol Res. 2014
11.
Aug;86:32-41
Scuderi C, Steardo L. Neuroglial roots of neurodegenerative diseases: therapeutic potential of palmitoylethanolamide in models of
Alzheimer’s disease. CNS Neurol Disord Drug Targets. 2013 Feb;1;12(1)62-9
12.
Scuderi C, Stecca C, Valenza M, Ratano P, Bronzuoli MR, Bartoli S et al. Palmitoylethanolamide controls reactive gliosis and
exerts neuroprotective functions in a rat model of Alzheimer’s disease. Cell Death Dis. 2014 Sep;11;5:e1419
13.
Skaper SD, Facci L, Fusco M, Della Valle MF, Zusso M, Costa B et al. Palmitoylethanolamide, a naturally occurring disease-
modifying agent in neuropathic pain. Inflammopharmacology. 2014 Apr;22(2):79-94
14.
Skaper SD, Facci L, Giusti P. Mast cells, glia and neuroinflammation: partners in crime? Immunology. 2014 Mar;141(3):314-27